Zwemmen in Rusland? Natuurlijk kan dat, zolang je uitkijkt dat je niet in het Karatsjajmeer belandt in de Zuidelijke Oeral. Het meer wordt namelijk al vanaf 1951 gebruikt als dumpplaats voor chemisch afval uit de kerncentrale (en tevens verwerking van ‘afval’) Mayak, één van de grootste op het Russische grondgebied.
Volgens het World Watch Institute is het meer de meest vervuilde plek op aarde, met een totaal van 4.44 EBq radioactiviteit per vierkante meter water (ter vergelijking, Tsjernobyl heeft een EBq van 5 tot 12 over een afstand van duizenden vierkante meters..). De bodem van het meer bestaat dan ook volledig uit radioactieve rommel, die voornamelijk bestaat uit caesium-137 en strontium-90 – waarbij de eerste gebruikt wordt in de kernfusie met uranium 235, en het tweede een restproduct is van deze fusie. Om het geheel nog eens te vertalen naar lekentaal (aangezien ik ook niet geschoold ben in nucleaire kernfusie) – het gebied geeft een totaal van 600 röntgen per uur (meeteenheid van gammastraling), een dosis die een mens kan doden in een uur (en dat is enkel als je in de buurt van het meer loopt..).
Mayak werd gebouwd aan het einde van de jaren ’40 van de vorige eeuw en was bedoeld om nucleaire wapens te ontwikkelen voor de Russen. Het geheel werd geheim gehouden tot 1990, maar kwam aan het licht toen Boris Yeltsin een wet ondertekende om het gebied vrij te geven voor westerse wetenschappers. Ze ontdekten in het meer een laag nucleaire afval van ruim 3,5 meter dik.. De rivier de Techa (een belangrijke waterbron voor aangrenzende dorpen en steden), was zwaar vervuild en had geleid tot een stralingsziektes bij bijna twee derde van de lokale bevolking.
Het meer leverde het benodigde koelwater voor de reactoren, maar zorgde ook voor een zeer .. praktische oplossing voor de troep die komt kijken bij kernfusie. Het restafval werd bewaard in grote ondergrondse bunkers tot het afval genoeg ‘afgekoeld’ was om verwerkt te worden in dezelfde centrale. Toen echter bleek dat de dosis radiatie zo extreem hoog was en het bij verwerking alles in een straal van een paar kilometer langzaam zou doden besloot men het dumpen in het meer.Tot de ramp van 1957, waarbij één van de vaten explodeerde en een zeer groot deel van het Mayakgebied radioactief besmet raakte. Een incident dat grotendeels in de doofpot gestopt werd en pas in de jaren ’90 van de vorige eeuw naar buiten werd gebracht.Tot op heden is deze ramp de tweede grootste nucleaire ramp van Rusland (waarbij enkel Tsjernobyl hoger staat).
Heron's Heroes 