Themaweek #3: No Kilt Today, My Fellow Clansmen Went Away [Schotland]

De kilt is misschien wel het meest iconische kledingstuk in de westerse wereld.. Of misschien is het meest intrigerende kledingstuk een betere verwoording. Want dragen ze er nu wel of geen onderbroek onder? Toch was er een periode waarin deze rok-voor-mannen verboden was om te dragen, maar waarom? Te obsceen?

De kilt ontstond ergens in de 16de eeuw, waarbij het voornamelijk gebruikt werd als kledingstuk om een groot deel van het lichaam te bedekken als een soort van mantel die om de schouder geknoopt kon worden (cfr. een toga). De kilts die wij als leken voornamelijk voor ons zien (zogenaamde kleine kilts) ontstonden in de 17de/18de eeuw en bestaan eigenlijk alleen uit het onderste deel van de originele kilt.

Highland_soldier_1744

Highlandmen in vol ornaat

Toch is de kilt minder Schots dan je denkt, aangezien het woord kilt afkomstig is van het oud-Noorse woord kjalta. Het eerste kiltdesign verschilde echter weinig van wat de oud-Keltische strijders droegen. Door de steeds groter wordende wolproductie werden kilts eigenlijk ook steeds langer en duurder – afhankelijk van status en welvaart van de drager. Het kon daarnaast in sommige gevallen ook nog dienst doen als tafelkleed [historisch feit]. Met de opkomst van het clansysteem in Schotland werd het daarna een gebruik om bepaalde kleuren te verwerken in de kilts om zo de verschillende clans te onderscheiden.

Het probleem van de Schotse clans was echter dat ze eigenlijk geen enkele vorm van autoriteit boven zich dulden, behalve dan God, de monarch en hun clanleider. Dit was een doorn in het oog van George II (van Groot-Brittannië, Ierland en Electoraat van Hannover) die daarom in 1746 de zogenaamde ‘Dress Act’ doorvoerde (wat dan weer onderdeel was van het veel grotere Act of Proscription). Feitelijk hield het in dat de Schotse ruit en de kilt niet meer mochten worden gedragen. De wet bleef bestaan tot 1782, een periode waarin de kilt langzaam maar zeker uit het geheugen van de Schotten verdween, en er eerder vreemd werd opgekeken als er iemand in een Higland Dress liep, dan men terug dacht aan de tijd van het Schotse nationalisme.

Voor de wettekst zelf:

Abolition and Proscription of the Highland Dress 19 George II, Chap. 39, Sec. 17, 1746:

That from and after the first day of August, One thousand, seven hundred and forty-six, no man or boy within that part of Britain called Scotland, other than such as shall be employed as Officers and Soldiers in His Majesty’s Forces, shall, on any pretext whatever, wear or put on the clothes commonly called Highland clothes (that is to say) the Plaid, Philabeg, or little Kilt, Trowse, Shoulder-belts, or any part whatever of what peculiarly belongs to the Highland Garb; and that no tartan or party-coloured plaid of stuff shall be used for Great Coats or upper coats, and if any such person shall presume after the said first day of August, to wear or put on the aforesaid garment or any part of them, every such person so offending … For the first offence,shall be liable to be imprisoned for 6 months, and on the second offence, to be transported to any of His Majesty’s plantations beyond the seas, there to remain for the space of seven years.

1815-kilt-curiosity

Spotprent uit de 18de eeuw over Europese vrouwen die nieuwsgierig zijn naar de .. kilt.

Oh en als je echt zo nieuwsgierig bent of ze er wat onder dragen? Schaam je niet om het een keer te vragen aan een Schot, zelfs Queen Elizabeth (ja, die van Groot-Brittannië), was zo nieuwsgierig dat ze een kijkje nam.

3 thoughts on “Themaweek #3: No Kilt Today, My Fellow Clansmen Went Away [Schotland]

  1. Mijn schoonzoon Derek is Schot (spreek die zin uit en je hoort iets anders). Bij bijzondere gelegenheden wordt het ding gedragen. Zo ook twee jaar geleden op de bruiloft van mijn dochter en Derek (van de Grahamclan). Zijn vader vertelde – ongevraagd overigens – dat er wel degelijk ondergoed onder gedragen wordt. En hij liet dat zien.
    En nu kan ik ook nog zeggen: “Mijn kleinzoon is Schot.”

    Geliked door 1 persoon

    • Haha, een schot in de roos dus? Ik heb helaas aan de lijven mogen ondervinden dat er ook nog een aantal Schotten is dat er niets onder draagt .. Toen ik een paar jaar geleden in Schotland was voor de judo waren een paar van mijn reisgenoten iets te nieuwsgierig. Wonen ze ook daadwerkelijk in Schotland? Want dan heb je er natuurlijk een prachtige reisbestemming bij om af en toe eens te buurten!

      Like

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Twitter-afbeelding

Je reageert onder je Twitter account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s