Dus, jij wil studeren in België? Maar je hebt eigenlijk geen flauw idee wat je moet verwachten bij de Zuiderburen? Dan zit je bij deze gids in ieder geval goed, aangezien ik met hetzelfde dilemma zat en daarom wil proberen de mogelijkheden, valkuilen en vooroordelen alvast uit te leggen in dit korte artikel. Mocht je een specifiek onderwerp zoeken – ik heb alle besproken onderwerpen genoteerd in de vorm van een kopje (of je leest natuurlijk gewoon meteen het gehele artikel).
België – Het land van?
Studeren in België, ooit over nagedacht? Ze spreken er immers (bijna) dezelfde taal, betalen er gewoon met de euro en hebben ook nog eens een ruime selectie aan lekkernijen. Maar moeten wij onze Zuiderburen wel over deze kam scheren? Zijn Belgen eigenlijk lang verloren Nederlanders? Nee, alles behalve. Is dat een negatief iets? Nee, ook alles behalve. ‘Belgen’ bestaan eigenlijk niet, aangezien België langzaam maar zeker uitgroeide tot een prachtig land, bestaande uit een viertal zones. De bekendste zones zijn ‘Vlaanderen’ – waar ze Nederlands spreken en ‘Wallonië’ – voertaal Frans, ook al spreken ze/verstaan ze prima Nederlands. Maar vaak vergeten mensen dat er nog twee andere gebieden bestaan in het land dat men België noemt. Het gaat om gewest ‘Brussel’ of zoals de Brusselaren het zelf noemen ‘Bruxelles/Bxl’, de voertaal in het hoofdstedelijk gewest zal voor 90% van de tijd namelijk Frans zijn (houd hier rekening mee als je wil studeren in Brussel!) – waarbij elke poging tot het spreken van Nederlands wordt beantwoord met een blik van ‘snap er niets van’. Het laatste gebied is een klein stukje van België waar men Duits spreekt, een gebied waar de meeste studenten niet zullen eindigen, aangezien er geen grote universiteitssteden in de buurt zijn gelegen.
De belangrijkste Belgische gewesten (©Bibliotheekwezen België)
Studeren in België
Het eerste wat je voor jezelf zal moeten bepalen is dan ook.. waar wil ik studeren? Wil ik studeren in Vlaanderen (Gent, Antwerpen, Leuven, Hasselt), of wil ik studeren in Brussel? Met Wallonië heb ik zelf geen ervaring, aangezien mijn kennis van het Frans niet groot genoeg is om een complete studie in het Frans te kunnen volgen – maar daar kom ik nog op terug. Op het moment van schrijven studeer ik zelf in Leuven – aan de Katholieke Universiteit Leuven – maar laat je niet afschrikken door het Katholieke, ik ben zelf niet gelovig en dat hoef je anno 2016 ook niet meer te zijn om te kunnen en mogen studeren aan een Katholieke Universiteit. Persoonlijk had ik dan ook geen flauw idee wat ik moest verwachten van de universiteit in Leuven. Ik had een half jaar gestudeerd in Groningen aan de RUG, waarna ik overstapte naar Windesheim in Zwolle (een Hogeschool). Was de universiteit in Leuven vergelijkbaar met de Nederlandse? Of had het meer het Hogeschool-idee?
Belgische Universiteiten zijn vergelijkbaar met de Nederlandse, in zoverre dat de docenten en doolhoven overeenkomen. Lokalen zijn niet echt logisch genummerd en de docenten zijn vriendelijk – maar af en toe ook wereldvreemd. Het verschil ligt hem vooral in de studenten zelf – en in de manier van lesgeven/toetsen. De student kom ik in een later kopje op terug, aangezien de focus nu ligt op de ‘studie’ zelf. In Nederland zijn wij gewend dat de vragen redelijk afgebakend zijn. De vraag 2+2 = 4 is een standaardvraag, waarbij er één antwoord op wordt verwacht. Hetzelfde geldt voor een vraag die meer in mijn eigen vakgebied ligt: Welke gebeurtenis vond plaats in 1600 en was van groot belang voor de Nederlandse geschiedenis = Slag bij Nieuwpoort. In België is de vraagstelling redelijk gelijk aan Nederland, alleen is het antwoord dat men verwacht van compleet ander kaliber. De vraag 2+2 = 4 moet daar worden beantwoord als volgt: Door de uitvinding van de wiskunde in … waardoor de vraag 2+2 … met als gevolg dat het antwoord 4 is. Er is een ongeschreven regel dat er verwacht wordt dat je als student een inleiding (kort) – middenstuk (je betoog) – conclusie (besluit) schrijft. Een troost is dat de Belgische studenten dit zelf ook niet tot nauwelijks weten, waardoor iedereen een beetje in hetzelfde schuitje zit.
De docenten zijn deels vergelijkbaar met de professoren in Nederland, het liefst staan ze je hele dag vol te praten met zaken die zijzelf meestal veel interessanter vinden dan jij (lees: zaken die niet behoren tot de lesstof), waardoor de lessen uitlopen. Vragen stellen tijdens de les vinden de meeste Belgische studenten raar, want dat is respectloos voor de professor, waardoor de professor ook maar doorgaat over het heuveltje achter de berg waar de slag bij Waterloo plaatsvond. In Leuven is de laatste twee jaar toch echt een ommekeer gaande, waarbij de docenten willen dat studenten meer actief meedoen in de les, iets waar wij als Nederlanders (sorry) al meer getraind in zijn. Naar de Belgische standaard hebben wij een redelijk grote mond, die we sneller open trekken, om zo onze mening of vragen te verkondigen. Vaak wordt dit ook wel geapprecieerd door de docent, wat dan weer vage gezichten oplevert bij de Belgische medestudenten.
Het belangrijkste verschil tussen de Belgische studenten en de Nederlandse studenten is waarschijnlijk de druk die er leeft onder de studenten om te studeren op een universiteit. In België kan je feitelijk met elke vorm van vooropleiding naar de universiteit kunnen. Is dit slecht? Ja en nee, het biedt iemand immers de kans om zichzelf te ontwikkelen op universitair niveau (en misschien hebben ze hier ook de capaciteiten voor, ondanks de vooropleiding). De keerzijde is echter dat er een cultuur leeft onder de Belgische jeugd en ouders (ook al zal niemand dit bevestigen) dat je niets betekent als je geen ‘Unief’ gedaan hebt. Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel – Ouders ‘dwingen’ kind naar ‘unief’ te gaan – kind kan dit niet aan – wil niet meer studeren – belandt in een baan die geld verdient, maar wat eigenlijk helemaal niet is wat hij of zij wilde met haar leven – het kind krijgt nu het beeld dat zijn of haar kinderen sowieso naar de universiteit moeten, anders worden ze net als hen. Zodra de Belgen (opnieuw sorry) doorkrijgen dat een Hogeschool of Beroepsopleiding ook geen schande is en een student vaak nog veel gelukkiger maakt ook, zijn ze op de betere weg.. Maar genoeg kritiek, verder met de tips!
De Universiteitsbibliotheek van Leuven
Studentenleven in België
België kent geen echte studentenverenigingen of studieverenigingen, aangezien deze samenkomen in de smeltkroes die men ‘de Kring’ noemt. Bijna elke opleiding heeft wel een eigen kring, of deelt een gemeenschappelijke kring. De studievereniging van de opleiding geschiedenis in Leuven heet bijvoorbeeld Historia en bevat enkel de geschiedenisstudenten, terwijl de kring Babylon bijna alle taalstudies omvat. Lid worden van een dergelijke kring is niet zo heel moeilijk – je ondergaat een Belgische versie van de ontgroening (beter bekend als ‘de Doop’) die per kring verschilt. Het kan zijn dat je een rondje moet kruipen over een plein, een keer bekogeld wordt met eieren etc. – persoonlijk niet echt mijn ding, dus hier kan ik je weinig informatie over verschaffen. Hetgeen wat ik je wel kan vertellen is dat de Kring een eigen cursusdienst heeft waar je met korting studieboeken en cursussen kan kopen (voornamelijk de cursussen zijn een aanrader – aangezien dit vaak de enige plek is waar je ze kan kopen, mits de professor ze op tijd aanlevert). De Kring staat in Leuven dan ook, naast de cursusdienst, voornamelijk bekend om haar ‘cantussen’ – beter bekend als een kringzuip – ergo, zoveel mogelijk drinken en zingen voor een x-aantal euro om de kring te steunen en elkaar beter te leren kennen (of iets dergelijks).
Wonen in België als student
In België ga je niet op kamers, daar ga je op kot (meervoud: koten). Websites als Kotwijs.be helpen je door de bomen het bos te vinden, aangezien het aanbod best groot is. Het makkelijkste is eigenlijk gewoon een weekend (rond maart/april) naar Leuven te trekken en daar een x-aantal koten te bekijken. Vaak hangen er in de straat die je vond op internet ook nog een tiental andere oranje ‘Te Huur’ papieren op de ramen, met een telefoonnummer en specificaties van de kamers. Deze biljetten staan lang niet altijd op internet en zijn dus handig voor de personen die eens willen zien waar ze nu eigenlijk terecht komen. Huisbazen zijn er in alle vormen en maten. Sommige moet je twintig keer bellen voor ze de lekkende kraan komen maken, andere staan halverwege de nacht nog op je stoep om je probleem op te lossen (zo één is goud waard). Probeer vooral op tijd te zoeken en zoek een kot dat aangesloten is bij de Huisvestingsdienst van de Universiteit – als je dan problemen hebt kun je hier aankloppen voor hulp. Naast een kot is het mogelijk om ‘op kot’ te gaan in een zogenaamde residentie. Hierbij moet je denken aan een groot faculteitsgebouw vol kleine en grote kamers waarbij je huisbaas de Universiteit is. Vaak zijn de kosten lager en zit je met een grote mixtuur van landen op kot (wat zeer gezellig kan zijn). Het nadeel is dat er specifieke dagen aan het inschrijven voor deze residenties zijn, waarbij sommige residenties ook nog eens richtlijnen hanteren over wie ze toelaten. De website van de universiteit is hierbij het uitgangspunt, en mocht je er dan nog niet uitkomen? Stuur een mail of ga een keer langs – kun je meteen je toekomstige studiestad een beetje verkennen!
Kotwijs – De Huisvestingsdienst van de KU Leuven (©Kotwijs)
Belangrijk om in de gaten te houden is overigens de twee manieren waarop je kan ‘wonen’ in België als Nederlandse student. Je hebt de zogenaamde ‘grensstudenten’, waarbij je ingeschreven blijft bij je ouders (en dus ook officieel woonachtig blijft in Nederland) – waarbij de regering er vanuit gaat dat het verblijf niet langer is dan acht maanden per jaar. Je mag volgens de wet dan ook niet langer dan deze acht maand achter elkaar weg zijn (dus een bliksembezoek aan je ouders zou het resetten naar opnieuw acht maand). Voordelen hierbij zijn dat je gewoon je zorgverzekering behoudt en eventuele andere voordelen die je in Nederland opbouwt gewoon blijven bestaan. Het nadeel is dat je als ‘grensstudent’ niet kunt werken in België (en dus ook geen bijbaantje kunt krijgen). Ik ben zelf geswitched van grensstudent naar een volledige inschrijving als ‘vreemdeling’ wat een Belgische zorgverzekering (Mutualiteit) en een Rijksregisternummer (Sofinummer) met zich meebrengt. Voordelen zijn dat je nu kan werken in België, verzekerd bent in je ‘thuisland’ – dus mocht je een been breken.. – en kan gaan en staan waar je wil, aangezien je een inwoner bent van België. Je moet je hiervoor wel uitschrijven bij de gemeente in Nederland en je nieuwe adres doorgeven aan DUO. Wees vervolgens dan ook niet verbaasd als een vriendelijke wijkagent komt kijken of je ook echt op je adres woont dat opgegeven staat bij de gemeente. Bepaal dit voordat je naar België verhuist, zodat je niet extra vaak langs het gemeentehuis moet om papierwerk te regelen.
Werken in België als student
In Nederland zijn er minder restricties aan het werken als student – in de vorm van een bijbaan – dan in België. Veel studenten beginnen immers op hun 15de met het werken in een supermarkt, waarna ze op hun 18de meestal worden ontslagen omdat ze drie keer een jaarcontract hebben gehad (tot grote frustratie van de portemonnee). In België kan je aan de slag als jobstudent (prachtig woord ook), wat inhoudt dat je studeert, de leeftijd hebt van 16+ (maar 18+ is beter) en 50 keer in het jaar aan het werk kan. Ja, dat lees je goed, je mag 50x in het jaar werken. De regering houdt bij hoeveel ‘shifts’ jij draait – waarbij het gaat om een 50-tal van deze dingen. Het maakt niet uit hoe lang je werkdag is, elke gewerkte dag in het jaar is een shift. Veel Belgische jongeren gebruiken deze 50 shifts in de zomermaanden tijdens het vakantiewerk, waarbij ze twee tot drie maand fulltime werken en de rest van het jaar gewoon ‘studeren’ (lees: teren op papa en mama’s portemonnee – sorry Belgische vrienden). Probeer dus zoveel mogelijk uit je 50 shifts te halen, mocht je een bijbaantje nemen. Werk volledige dagen, probeer elke week een keer te werken en neem af en toe vakantie (zodat je aan het einde van het jaar niet zonder inkomsten komt te zitten). Het voordeel van de jobstudentensituatie is wel weer dat je minder sociale lasten afdraagt en dus meer overhoudt netto (kassa!).
De Jobdienst van de KU Leuven (©KU Leuven)
Belangrijkste tip:
De belangrijkste tip die ik je kan meegeven is het gewoon te doen. Het hoeft niet specifiek België te zijn, maar probeer een jaartje of meer te studeren in het buitenland. Het staat goed op je CV, het is goed voor je persoonlijke ontwikkeling en je houdt er echt super toffe herinneringen aan over. Neem absoluut de tijd voor je verhuist naar je land van keuze, zorg dat je op de hoogte bent van de regels rondom inschrijvingen en regel je studiezaken van te voren bij DUO. Nog een laatste tip voor België (als Nederlander zijnde dan) – Neem een Belgische rekening, aangezien je lang niet overal kunt betalen met Maestro. België gebruikt bancontact en dat wordt overal aanvaard. ING heeft een gratis zichtrekening (hint hint), waardoor je nooit voor een vervelende situatie staat (zorg er anders gewoon voor dat je contant geld hebt, je kan lang niet overal met je ‘kaart betalen’). Oh, en een Belgische simkaart is misschien ook wel handig, misschien even omschakelen, maar wel een stuk goedkoper (tip – Mobile Vikings!).
Mocht je nog vragen hebben over een toekomstige studie in België.. stuur mij een berichtje via mijn website of Facebook (Heron’s Heroes) en ik zal proberen ze zo gericht mogelijk te beantwoorden.
- Hou er overigens rekening mee dat je een aanvraag bij DUO minstens 3 maand van te voren in moet dienen.
- De uiterste aanvraagdata bij de buitenlandse universiteiten liggen nog veel vroeger (begin van het jaar) – te laat = geen mogelijkheid meer tot inschrijven.
Heron's Heroes 